Ο Ερατοσθένης και η ακτίνα της Γης

Οι αρχαίοι Ελληνες, αντίθετα με όσα πιστεύει ο μέσος πολίτης σήμερα, γνώριζαν από την εποχή του Αριστοτέλη ότι η Γη είναι σφαιρική και όχι επίπεδη. Ο Ερατοσθένης μάλιστα, με ένα πείραμα που έχει μείνει στην Ιστορία, μπόρεσε να μετρήσει την ακτίνα της Γης με ακρίβεια απρόσμενη για τα μέσα της εποχής εκείνης. Οι μεταγενέστεροι αστρονόμοι και γεωγράφοι όμως συντάχθηκαν με την άποψη του Πτολεμαίου ότι η Γη είναι 30% μικρότερη από όσο είχε μετρήσει ο Ερατοσθένης. Το λάθος αυτό παρέμεινε για 15 αιώνες και ήταν η αιτία να αποφασίσει ο Κολόμβος το ταξίδι για την Ινδία, το οποίο κατέληξε στην ανακάλυψη της Αμερικής.
Το πείραμα του Ερατοσθένη βασίστηκε στη μέτρηση του ύψους του Ηλίου την ίδια ημερομηνία σε δύο διαφορετικές τοποθεσίες, καθώς και στην πεποίθηση του μεγάλου έλληνα μαθηματικού ότι ο Ηλιος είναι πολύ μακριά από τη Γη, τόσο ώστε οι ακτίνες του να φθάνουν στον πλανήτη μας σχεδόν παράλληλα. Από διηγήσεις ταξιδιωτών ο Ερατοσθένης έμαθε ότι στις 21 Ιουνίου, την ημέρα του θερινού ηλιοστασίου, ο Ηλιος καθρεφτίζεται στην επιφάνεια του νερού των πηγαδιών της πόλης Συήνης, αυτής που σήμερα οι Αιγύπτιοι ονομάζουν Ασουάν. Από την πληροφορία αυτή ο Ερατοσθένης συμπέρανε ότι η Συήνη βρίσκεται πάνω στον τροπικό του Καρκίνου, δηλαδή στον παράλληλο κύκλο με γεωγραφικό πλάτος 23,5 μοίρες. Το χαρακτηριστικό των τόπων που βρίσκονται στον τροπικό του Καρκίνου είναι ότι το μεσημέρι της 21ης Ιουνίου ο Ηλιος βρίσκεται στο ζενίθ, δηλαδή ακριβώς κατακόρυφα προς τα πάνω. Ετσι οι ακτίνες του διαδίδονται κατά μήκος των κατακόρυφων τοιχωμάτων των πηγαδιών, ανακλώνται στην επιφάνεια του νερού και επιστρέφουν προς την επιφάνεια, κάνοντας ορατό το είδωλό του σε έναν παρατηρητή που κοιτάζει από το στόμιο του πηγαδιού.

Το μεσημέρι της ημέρας του θερινού ηλιοστασίου ο Ερατοσθένης μέτρησε το ύψος του Ηλίου στην πόλη στην οποία κατοικούσε, την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Η μέτρηση έγινε με τη βοήθεια ενός οβελίσκου, ο οποίος είναι το αρχαιότερο αστρονομικό όργανο στην ιστορία της επιστήμης. Το μήκος της σκιάς που ρίχνει ο οβελίσκος, διαιρεμένο με το ύψος του οβελίσκου, μας δίνει, όπως μάθαμε στο σχολείο, την εφαπτομένη της γωνίας του ύψους του Ηλίου. Η γωνία αυτή, η οποία από τη μέτρηση του Ερατοσθένη προέκυψε 7,2 μοίρες, είναι ίση (ως «εντός-εκτός και επί τα αυτά», όπως θυμούνται οι παλαιότεροι) με την επίκεντρη γωνία που σχηματίζουν δύο ακτίνες της Γης με άκρα τη Συήνη και την Αλεξάνδρεια, υπό την προϋπόθεση ότι οι δύο πόλεις έχουν το ίδιο γεωγραφικό μήκος, βρίσκονται δηλαδή στον ίδιο μεσημβρινό. Επειδή από τη γεωμετρία γνωρίζουμε ότι η απόσταση των δύο πόλεων, η ακτίνα της Γης και η γωνία που μέτρησε ο Ερατοσθένης συνδέονται με τη σχέση απόσταση/ακτίνα = 6,28x(7,2/360), η ακτίνα της Γης βρίσκεται αμέσως αν γνωρίζουμε την απόσταση των δύο πόλεων. Την εποχή του Ερατοσθένη, περί το 250 π.Χ., δεν υπήρχε ακριβής μέθοδος μέτρησης τόσο μεγάλων αποστάσεων. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Ερατοσθένης ανέθεσε σε επαγγελματίες βαδιστές να την υπολογίσουν, και το αποτέλεσμά τους το συνέκρινε με τις εκτιμήσεις αρχηγών καραβανιών. Το τελικό του αποτέλεσμα ήταν ότι η απόσταση Αλεξάνδρειας- Συήνης ισούται με 5.000 στάδια, οπότε η ακτίνα της Γης προκύπτει ίση με 252.000 στάδια.

Για να μπορέσουμε να εκτιμήσουμε την ακρίβεια της μέτρησης του Ερατοσθένη, θα έπρεπε να γνωρίζουμε πόσο είναι το μήκος ενός σταδίου σε μέτρα, καθώς και κατά πόσο αληθεύουν οι δύο υποθέσεις του Ερατοσθένη, δηλαδή ότι η Συήνη έχει γεωγραφικό πλάτος 23,5 μοίρες και ότι Συήνη και Αλεξάνδρεια βρίσκονται στον ίδιο μεσημβρινό. Μια ματιά σε έναν σύγχρονο χάρτη δείχνει ότι και οι δύο υποθέσεις ήταν λανθασμένες, αλλά το λάθος δεν ήταν μεγάλο: το γεωγραφικό πλάτος της Συήνης είναι 24,1 μοίρες, ενώ τα γεωγραφικά μήκη των δύο πόλεων διαφέρουν μόνο κατά μία μοίρα. Επομένως η βασική πηγή σφάλματος είναι το μήκος ενός σταδίου σε μέτρα. Θα έλεγε κανείς ότι έχουν διασωθεί πολλά αρχαία στάδια, οπότε δεν έχουμε παρά να μετρήσουμε πόσο μήκος έχει ένα από αυτά. Δυστυχώς τα στάδια δεν είχαν το ίδιο μήκος σε όλες τις περιοχές της αρχαίας Ελλάδας. Αν υποθέσουμε ότι ο Ερατοσθένης εννοούσε αττικά στάδια των 185 μέτρων, τότε το αποτέλεσμά του δίνει για την ακτίνα της Γης 7.400 χιλιόμετρα, τιμή 16% μεγαλύτερη από την πραγματική. Αν όμως εννοούσε αιγυπτιακά στάδια, πράγμα που είναι και το πιθανότερο, τότε κατά τον Ερατοσθένη η ακτίνα της Γης είναι 6.316 χιλιόμετρα, μόλις 1% μικρότερη από την πραγματική, που σήμερα γνωρίζουμε ότι είναι 6.366 χιλιόμετρα!

Το πείραμα του Ερατοσθένη είχε δημιουργήσει μεγάλη εντύπωση στην εποχή του, και αρκετοί μεταγενέστεροι φυσικοί φιλόσοφοι, όπως ονομάζονταν οι επιστήμονες εκείνη την εποχή, θέλησαν να το επαναλάβουν. Ο πρώτος που γνωρίζουμε, χρονολογικά, ήταν ο Ελληνας Ποσειδώνιος ο Ρόδιος, ο οποίος γύρω στο 100 π.Χ. υπολόγισε την ακτίνα της Γης με διαφορετική μέθοδο από αυτήν του Ερατοσθένη. Υπέθεσε ότι η Αλεξάνδρεια και η Ρόδος είναι στον ίδιο μεσημβρινό και υπολόγισε ότι η επίκεντρη γωνία που σχηματίζουν οι δύο πόλεις είναι 7,5 μοίρες, παρατηρώντας όχι τον Ηλιο αλλά το ύψος του αστέρα Κάνωπου, όπως φαίνεται από τις δύο πόλεις. Υποθέτοντας ότι η απόσταση των δύο πόλεων είναι 5.000 στάδια, κατέληξε σε ένα αποτέλεσμα πρακτικά ίδιο με αυτό του Ερατοσθένη. Μεταγενέστερα όμως αναθεώρησε την εκτίμησή του για την απόσταση Ρόδου- Αλεξάνδρειας σε 3.750 στάδια, οπότε η ακτίνα της Γης προέκυψε ίση με 4.500 χιλιόμετρα, δηλαδή 30% μικρότερη από την πραγματική. Με την τιμή αυτή συμφώνησε στη συνέχεια ο ρωμαίος ναύαρχος και φυσικός φιλόσοφος Πλίνιος, ενώ την καθιέρωσε οριστικά ο έλληνας αστρονόμος Πτολεμαίος αναφέροντάς τη στο βιβλίο του Γεωγραφία.

Τα βιβλία του Πτολεμαίου έχαιραν μεγάλης εκτίμησης μεταξύ των επιστημόνων ως την Αναγέννηση, και αυτό το γεγονός ήταν η αιτία να επικρατήσει τελικά η λανθασμένη τιμή του Ποσειδώνιου για την ακτίνα της Γης. Σε υδρόγειες σφαίρες της εποχής, κατασκευασμένης με βάση αυτήν τη λανθασμένη τιμή, βλέπει κανείς τοποθετημένες την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική να καλύπτουν όλη την επιφάνεια της Γης, χωρίς να υπάρχει διαθέσιμος χώρος για άλλη ήπειρο. Ο Κολόμβος, με βάση παρόμοιους χάρτες, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Ινδία απείχε από τα Κανάρια Νησιά μόλις 6.300 χιλιόμετρα δυτικά (αντί για τη σωστή 28.000 χιλιόμετρα), οπότε θα μπορούσε να φθάσει σχετικά σύντομα στις Ινδίες ταξιδεύοντας προς δυσμάς. Επομένως θα μπορούσε κανείς να πει ότι το λάθος του Ποσειδώνιου έπαιξε καθοριστικό ρόλο για την ανακάλυψη της Αμερικής από τον Κολόμβο, αφού είναι σχεδόν βέβαιο ότι αν γνώριζε τις πραγματικές διαστάσεις της Γης δεν θα τολμούσε ποτέ να ξεκινήσει για ένα ταξίδι 28.000 χιλιομέτρων με τα πλοία της εποχής.

Πηγή: Το Βήμα (14.11.2010).

Το παράδοξο των γενεθλίων!

Πηγή: http://mathhmagic.blogspot.gr

Το παράδοξο των γενεθλίων και η 27η αγωνιστική της Superleague !!

                                 

         "Ας δώσουμε περισσότερο χρόνο στο πιθανό και θα συμβεί!!!!"
                Ηρόδοτος

 

Πόσο συχνά δυο ποδοσφαιριστές που συμμετέχουν στον ίδιο ποδοσφαιρικό αγώνα  κάνουν κοινό πάρτι γενεθλίων; 

Πολύ πιο συχνά από ότι θα περίμενε κανείς , αποδεικνύεται ότι σε περισσότερους από τους μισούς ποδοσφαιρικούς  αγώνες   δυο τουλάχιστον  ποδοσφαιριστές που λαμβάνουν μέρος στον ίδιο αγώνα θα έχουν γενέθλια την ίδια μέρα του χρόνου. Σαν  αριθμητικό δεδομένο φαντάζει περίεργο  για αυτό φέρει το τίτλο του παραδόξου παρ ότι δεν είναι. Ας το δούμε αναλυτικότερα.

Το ερώτημα που τίθεται αρχικά είναι: 

Πόσοι άνθρωποι πρέπει να  βρίσκονται σε μια αίθουσα για να έχουμε πιθανότητα μεγαλύτερη από 50% τα γενέθλια τουλάχιστον δυο από αυτούς να συμπίπτουν; Θα το σκεφτούμε αντίστροφα θα υπολογίσουμε αρχικά την πιθανότητα όλοι οι άνθρωποι να έχουν διαφορετική  μέρα του χρόνου γενέθλια. Ας φανταστούμε τον πρώτο άνθρωπο να μπαίνει στην αίθουσα τότε η  πιθανότητα  η ημέρα των γενεθλίων του να διαφέρει από κάθε άλλου προσώπου στην αίθουσα είναι 1 ( δεν υπάρχει άλλο πρόσωπο) .Το γράφουμε σαν κλάσμα:

                                                       

με την έννοια ότι  από τις 365 δυνατές μέρες γενεθλίων όλες είναι διαφορετικές .

Όταν ένα δεύτερο πρόσωπο μπαίνει στην αίθουσα  τότε θέλουμε τα γενέθλια των δυο ανθρώπων   να διαφέρουν , αν ο ένας έχει γενέθλια μια μέρα του χρόνου ο άλλος έχει  364  επιλογές ημερών σε ένα σύνολο 365 ημερών του χρόνου .Άρα η πιθανότητα σε αυτήν την περίπτωση είναι :

                                           

Όταν ένα τρίτο πρόσωπο μπει στην αίθουσα τότε έχουμε αντίστοιχα 363 επιλογές  έτσι η πιθανότητα να έχουν οι τρεις άνθρωποι γενέθλια σε διαφορετικές ημέρες του χρόνου είναι :

                                       

Ανάλογα αν μπουν μέσα Κ άνθρωποι τότε η πιθανότητα  να έχουν και οι κ γενέθλια σε διαφορετική μέρα του χρόνου είναι:

                               

 (αν δεν καταλάβατε πως βγήκε ο τύπος ,ρίξτε μια ματιά ΕΔΩ )

 

Όταν   Κ=22 το κλάσμα ισούται με 0.524305 και όταν  Κ=23 η πιθανότητα ισούται με 0.492703 . Υπολογίσαμε την πιθανότητα του ενδεχόμενου και οι  Κ άνθρωποι να έχουν γενέθλια όλοι σε διαφορετικές ημέρες  ,αν  λοιπόν από το 1 αφαιρέσουμε αυτήν  την πιθανότητα θα πάρουμε την πιθανότητα τουλάχιστον δυο άνθρωποι να έχουν την ίδια μέρα του χρόνου γενέθλια. Δείτε τα νούμερο που προκύπτουν:

Για Κ=22   τότε 1-0.524305=0.475695  ή 47.5695 %

Για κ=23 τότε  1-0.492703=0.507297 ή 50.7297 %

 

Η τελευταία  σχέση εκφράζει αυτό ακριβώς που αποκαλείται  “παράδοξο των γενεθλίων” , δηλαδή σε κάθε συγκέντρωση 23 ανθρώπων η πιθανότητα τουλάχιστον δυο από αυτούς να έχουν την ίδια μέρα του χρόνου γενέθλια είναι μεγαλύτερη από 50% (50.7297 %)

 

Αν αυτό σας φαίνεται παράξενο το διαδίκτυο μας προσφέρει τα μέσα να κάνουμε το εξής πείραμα. Σκεφτείτε ότι σε  έναν οποιοδήποτε ποδοσφαιρικό αγώνα  έχουμε 22 ποδοσφαιριστές και τον διαιτητή (11+11+1=23)  σύμφωνα  με τα παραπάνω  η πιθανότητα να  κάνουν την ίδια μέρα πάρτι  γενεθλίων τουλάχιστον δυο από τους συμμετέχοντες (παίκτες , διαιτητής ) είναι πάνω από 50% .

 

Επιλέγουμε  στην τύχη μια αγωνιστική του superleague (ας πούμε  με ημερομηνία  01/04/2012 ) και  από τους αγώνες που διεξήχθησαν  επιλέγουμε δυο στην τύχη και διαπιστώνουμε  ότι:

 

1)Παναθηναϊκός - Άρης  ( καμιά σύμπτωση γενεθλίων).

2)Παναιτωλικός – Ολυμπιακός  ( εδώ  έχουμε δυο  ζεύγη παικτών με γενέθλια την ίδια μέρα (Γραμμόζης,- Μπάρκογλου 1978-07-08) και (Κλωναρίδης, Ιωάννου 1992-07-28 ).

 

Αν κάποιος έχει αρκετή υπομονή μπορεί να επιλέξει μια οποιαδήποτε αγωνιστική  και να ελέγξει τις ημερομηνίες γενεθλίων όλων των αγώνων θα διαπιστώσει και εμπειρικά το παράδοξο των γενεθλίων.

 

Το γεγονός  ότι είναι αναμενόμενο στους μισούς αγώνες  από όσους επιλέξουμε να συμβαίνει η σύμπτωση γενεθλίων  δεν σημαίνει ότι θα πραγματοποιηθεί  κιόλας. Είναι σαν σκεπτόμαστε ότι αν ρίξουμε ένα κέρμα  4 φορές το κέρμα οφείλει να έρθει 2 φορές κορώνα και 2 γράμματα (  πλάνη του τζογαδόρου   ).

Δείτε και ένα σχετικό βίντεο:
 http://mathhmagic.blogspot.com/2012/02/23-and-football-birthdays.html

Μάθημα 5 - Άλγεβρα Α΄ Λυκείου

Το "Μάθημα 5" περιέχει το κεφάλαιο 1.2 από την Άλγεβρα Α΄ Λυκείου. Είναι η διάταξη των πραγματικών αριθμών. Υπάρχουν 11 ερωτήσεις θεωρίας και 10 ασκήσεις με κενά για λύση.
Μάθημα 5ο

Εργασία 2η - Γεωμετρία Β΄ Λυκείου - Κεφάλαια 7 - 9

2η εργασία στο μάθημα της Γεωμετρίας για τα κεφάλαια 7 έως 9. Οι εργασίες αυτές δίνονται στο μάθημα συμπληρωματικά και καλύπτουν τις φιλοδοξίες και τις ορέξεις των μαθητών για επιπλέον μάθηση. Είναι προαιρετικές αλλά προφανώς λογίζονται θετικά για όποιον ασχολείται.
Εργασία 2η-Κεφάλαια 7-9

Βάλε μου ρεύμα να λύσω Μαθηματικά!

Μετά από μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ανακαλύφθηκε ότι η διέγερση του εγκεφάλου με ένα πολύ χαμηλής ισχύος ηλεκτρικό ρεύμα μπορεί να βελτιώσει τις ικανότητες ενός ανθρώπου στα μαθηματικά και συγκεκριμένα για χρονικό διάστημα έξι μηνών.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου, με επικεφαλής τον Δρ Ρόι Κοέν Καντός, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο επιστημονικό έντυπο Current Biology, σύμφωνα με το BBC, το πρακτορείο Reuters, το Science, έκαναν πειράματα με 15 εθελοντές ηλικίας 20-21 ετών.
Επί έξι μέρες και για 20 λεπτά κάθε φορά, οι επιστήμονες διέγειραν ηλεκτρικά με ρεύμα, ενός μικρού μόνο κλάσματος του αμπέρ (1 milliamper), το βρεγματικό λοβό των εθελοντών από αριστερά προς τα δεξιά και αντίστροφα. Οι εθελοντές αισθάνονταν αμυδρά την διακρανιακή ηλεκτρική διέγερση μόνο στα αρχικά δευτερόλεπτα του πειράματος και κανείς δεν εμφάνισε κάποια παρενέργεια.
Τα μαθηματικά τεστ που ακολούθησαν, έδειξαν ότι όσοι νέοι είχαν μετάσχει στην ομάδα επέμβασης, τα κατάφεραν σαφώς καλύτερα και μάλιστα, η επανάληψη των τεστ μετά από έξι μήνες έδειξε ότι η βελτίωση των ικανοτήτων τους συνεχιζόταν.

Κάτι ανάλογο διαβάσαμε και στην Βρετανική εφημερίδα "Γκάρντιαν".

Ένα ηλεκτροσόκ στον εγκέφαλο δεν σε κάνει Αϊνστάιν, αλλά σε βοηθάει να μαθαίνεις πιο εύκολα τα μαθηματικά.
Πόσο κρατά η επιφοίτηση; Τουλάχιστον έξι μήνες.

Όπως έγραψε η βρετανική εφημερίδα «Γκάρντιαν», έρευνα φοιτητών έδειξε ότι μια ήπια διέγερση του πίσω μέρους του εγκεφάλου αύξησε την ικανότητα των φοιτητών να μαθαίνουν και να χρησιμοποιούν αριθμούς για έξι μήνες. Η έρευνα μπορεί να οδηγήσει σε νέες θεραπείες παιδιών και ενηλίκων που δεν τα καταφέρνουν στα μαθηματικά, λόγω μαθησιακών δυσκολιών ή εγκεφαλικών βλαβών που προκλήθηκαν από εγκεφαλικά επεισόδια ή νευροεκφυλιστικές ασθένειες. «Δεν λέμε στους ανθρώπους να αρχίσουν τα ηλεκτροσόκ, αλλά μας έχει πάρα πολύ συναρπάσει το τι μπορεί να κάνει αυτό που βρήκαμε», δήλωσε ο Ρόι Κόεν Καντός, νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Η ομάδα του Πανεπιστημίου, μαζί με ακόμη μία από το Univercirty College London πήρε 15 φοιτητές και τους μοίρασε σε 3 ομάδες. Κάθε μία πέρασε έξι μέρες μαθαίνοντας σειρά συμβόλων που ανταποκρίνονταν σε αριθμούς από το μηδέν ως το εννέα.
Οι εθελοντές υφίσταντο κάθε μέρα ηλεκτροσόκ με ηλεκτρόδια προσαρμοσμένα στο τριχωτό της κεφαλής τα οποία περνούσαν στον εγκέφαλο (πίσω και πάνω από τα αυτιά) συνεχές αδύναμο ηλεκτρικό ρεύμα. Στην ομάδα που το ρεύμα περνούσε από τα δεξιά προς τα αριστερά η επίδοση στα τεστ που ακολούθησαν ήταν καλύτερη των άλλων ομάδων. Το επόμενο στάδιο θα είναι το πείραμα να γίνει με νεαρότερα άτομα.

Τα μαθηματικά των Μινωιτών

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΓΕΩΡΓΟΥΔΗ

Σύνθετες και πολύπλοκες μαθηματικές πράξεις γνώριζαν να πραγματοποιούν οι Μινωίτες από τον 16ο αιώνα π.Χ. με κλάσματα και χρήση του δεκαδικού συστήματος, γεγονός το οποίο ανατρέπει πλήρως την εικόνα που έχουμε μέχρι τώρα για την επιστήμη και τις εφαρμογές της στον αρχαίο κόσμο και μάλιστα τόσο νωρίς.

Τη συγκλονιστική αυτή ανακάλυψη πραγματοποίησε ο ερευνητής αιγαιακών γραφών Μηνάς Τσικριτσής, σε πρωτότυπο μαθηματικό κείμενο που βρίσκεται χαραγμένο στον τοίχο του διαδρόμου της μινωικής έπαυλης της Αγίας Τριάδας που είναι πλησίον του ανακτόρου της Φαιστού. Το ίδιο κείμενο είχε εντοπίσει το 1965 ο Μ. Pope που δημοσίευσε στο περιοδικό BSA, όπως αναφέρει ο Μηνάς Τσικριτσής, λέγοντας πως πρόκειται για γεωμετρική πρόοδο, αλλά χωρίς κανέναν άλλο σχολιασμό. Μάλιστα ο Έλληνας ερευνητής τονίζει ότι αντίστοιχα μαθηματικά συναντώνται μόνο στον Ευκλείδη, δηλαδή 11 αιώνες αργότερα.

Η πρωτοποριακή αυτή ανακάλυψη έρχεται να δικαιολογήσει τη δημιουργία των αρχιτεκτονικά πολύπλοκων και πολυδαίδαλων μινωικών ανακτόρων για τα οποία χρειαζόταν ένα συγκροτημένο υπόβαθρο επιστημονικών και θεωρητικών γνώσεων σε διαφορετικά επιστημονικά αντικείμενα και όχι μόνο καλούς εμπειρικούς μαστόρους. Επίσης το ανεπτυγμένο μινωικό εμπόριο στη Μεσόγειο, η εξελιγμένη μικροτεχνία, η ανακάλυψη ολόκληρου οικισμού στον Ψηλορείτη στα 1.200 μέτρα υψόμετρο (Ζώμινθος) απαιτούσαν μια τεχνολογία αρκετά προωθημένη.

Ο ερευνητής Μηνάς Τσικριτσής, με τη χρήση μαθηματικού αλγόριθμου, έχει αναγνώσει τη Γραμμική Α' Γραφή, βρίσκοντας πως συγγενεύει με τη Γραμμική Β', ενώ το 70% των εγγράφων της Γραμμικής Α' είναι μία πρώιμη Αιολική Γραφή και το 30% είναι σε μία άγνωστη γραφή πιθανόν Λουβική. Τη μελέτη του εξέδωσαν οι εκδόσεις της Βικελαίας Βιβλιοθήκης του Δήμου Ηρακλείου.

Σύμφωνα με τον κ. Τσικριτσή, «Τα αριθμητικά σύμβολα που χρησιμοποιούνται στο δεκαδικό σύστημα της γραμμικής Α' είναι όμοια με εκείνα της γραμμικής Β':

* Η κάθετη γραμμή Ι για τη μονάδα Ι

* Η οριζόντια γραμμή - για τη δεκάδα -

* Η κουκκίδα ή κύκλος για την εκατοντάδα ο

* Το σύμβολο για τη χιλιάδα .ο+

π.χ. ο αριθμός 1224 γραφόταν ο+ ο ο =Ι Ι Ι Ι


Εκτός των ακεραίων αριθμητικών συμβόλων οι Μινωίτες καταγραφείς χρησιμοποιούσαν ένα πολύπλοκο σύστημα κλασματικών σημείων για τα μέτρα των στερεών και ρευστών προϊόντων.

Γι' αυτό το σύστημα ο ίδιος ερευνητής αναφέρει: «Χαρακτηριστικά ο υπάλληλος που απασχολείτο με διανομή των προϊόντων, αν ήθελε να αποδώσει 4 και 3/8 (δηλαδή 4 >7) μονάδες κρασιού, μετρούσε πρώτα 4 ολόκληρα μέτρα, έπειτα το 1/4 και τέλος το 1/8 του μέτρου.

Ο παρακάτω πίνακας περιέχει τα βασικά σύμβολα, όπως συναντώνται στις πινακίδες της γραμμικής Α', που δηλώνουν μεγέθη μέτρησης υγρών και στερεών. Τα περισσότερα έχουν συσχετισθεί, από τον Ε. Bennett και άλλους ερευνητές, με κλασματικά μεγέθη. Στις δύο τελευταίες γραμμές εμφανίζεται ο αντίστοιχος του κλασματικού μεγέθους όγκος σε λίτρα, με αναγωγή στη μονάδα των 144 λίτρων για τα στερεά και των 36 λίτρων για τα υγρά.

Κλασματικά μεγέθη με αναγωγή στη μονάδα μέτρησης

Σύμβολο 7 + > λ >7 < <7 τ <λ Κλάσμα 1/8 1/5 1/4 1/3 3/8 1/2 5/8 1/6 3/4 5/6 Στερεα 144 18 28,8 36 48 54 72 90 24 108 120 Υγρά 36 4,5 7,2 9 12 13,5 18 25 6 27 30 Για την πολυπλοκότητα των Μινωικών Ανακτόρων και τη χρήση των μαθηματικών, ο κ. Τσικριτσής, επισημαίνει τα εξής: «Στην αρχιτεκτονική κατασκευή των αυλαίων χώρων των ανακτόρων ο W. Graham προσδιόρισε έναν ιερό πόδα 36 εκατοστών (παρατήρησε στην Κνωσό η κεντρική αυλή να έχει διαστάσεις 180Χ90 πόδια, στα Μάλια και Φαιστό 170Χ80 πόδια ενώ στη Ζάκρο 100Χ60 πόδια). Είναι ενδιαφέρον ότι η υποδιαίρεση του ποδιού σε μονάδες (2, 3, 4, 6, 9, 12 και 18) βοηθούσε πιθανόν στις κλασματικές πράξεις». Μινωικά Μαθηματικά po-to ku-ro 400+50+2+0,5 ποσσόν ούλο 452,5 ku-ro 31+1 ούlo 31+1 ku-ro 65 ούlo 65 qo-to - ku-ro 97 ποσσόν ούlo 97 Αναλύοντας το σύστημα των Μινωικών Μαθηματικών, ο ίδιος ερευνητής τονίζει: «Σε 32 πινακίδες της γραμμικής Α' υπάρχει, στην τελευταία σειρά, η λέξη ku-ro=χουλο=ούλον, και ακολουθεί το αριθμητικό ποσό, που είναι το άθροισμα των μονάδων που αναγράφονται στις προηγούμενες σειρές. Σε δύο πινακίδες της Αγ. Τριάδας αναγράφεται μερικό άθροισμα με τη λέξη ούλο, και στο τέλος μια γραμμή με τη φράση po-to - ku-ro = po-(s)o- ku-lo, που ερμηνεύεται "ποσόν ούλον" και ακολουθεί το συνολικό άθροισμα των προηγηθέντων μερικών αθροισμάτων». 

Το συγκλονιστικό εύρημα Εκτός των παραπάνω καθημερινών τρόπων καταγραφής των μαθηματικών υπολογισμών των αναγκών της μινωικής γραφειοκρατίας, υπάρχει και ένα μοναδικό εύρημα στην Αγ. Τριάδα (έπαυλη πλησίον της Φαιστού). Στη βορεινή πλευρά του δωματίου, που είχε τοιχογραφίες με παραστάσεις κρίνων και αγριόγατων που κυνηγούν φασιανούς, μία σκάλα οδηγεί σε ένα διάδρομο με τρεις κολώνες. Ο τοίχος του διαδρόμου είχε επίχρισμα, που είχε 3 εγχάρακτες επιγραφές (graffiti). Οι δύο εγχάρακτες επιγραφές αναφέρουν σε γραμμική Α' τις φράσεις: «αισθάνομαι να με διατρέχει η σκέψη του Διός» και «θεραπεία η σκέψη του Διός». Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην τρίτη εγχάρακτη επιγραφή, η οποία φέρει με κλασματικά σύμβολα της γραμμικής Α' τους τέσσερις πρώτους όρους μιας γεωμετρικής προόδου. 

Το κείμενο της εγχάρακτης επιγραφής παρατηρούμε στην παρατιθέμενη εικόνα. Η μεταγραφή των αριθμητικών σημείων του κειμένου και η μετατροπή τους σε σύγχρονη μορφή είναι η εξής: 1 1½ 21/4 3 1/4 1/8 ta 3 1/6 1 3/2 9/4 27/8 στάν 19/6 Στους παραπάνω όρους της γεωμετρικής προόδου παρατηρούμε ότι επιλύεται ένα σύνθετο κλασματικό πρόβλημα: (1+3/2)+(9/4/27/8) = 19/6. Οπου τα αποτελέσματα των πράξεων αποδίδονται (αντί του=) με την λέξη ta= στάν (αναύξητος επικός τύπος αορίστου β' με σημασία στον Ομηρο ζυγίστηκαν).

Αντίστοιχη μορφή μαθηματικών παρατηρούμε την ίδια περίοδο του 16ου π.Χ. αιώνα στον αιγυπτιακό πάπυρο του Rhind. Το πρόβλημα που επιλύει είναι σχετικό με μια γεωμετρική πρόοδο με ακέραια πολλαπλάσια του 7 και στο τέλος ευρίσκει το άθροισμα των τεσσάρων πρώτων όρων. 
  
Το πρόβλημα είναι το εξής: σε 7 σπίτια (pr w) είναι 7 γάτες (myw w), που κάθε μια τρώει 7 ποντίκια (pnw w). Αν κάθε ποντίκι έτρωγε 7 στάχια σίτου (bd t), που αν τα έσπερνε κάποιος, θα παρήγαγαν 7πλάσια μονάδα Hekat, πόσο στάρι σώθηκε. Το αποτέλεσμα (dmd) των πράξεων παρατηρούμε από τον παρατιθέμενο πίνακα, που στο τέλος κάνει την πράξη: (7+49+343+2301+16807)=19607 

Το μαθηματικό πρόβλημα της γεωμετρικής προόδου παρατηρούμε ότι είναι γνωστό στους Αιγυπτίους από τον 16ο αιώνα π.Χ. με ακεραίους αριθμούς και συγκεκριμένα πολλαπλάσια του 7. Το πρωτότυπο που παρατηρούμε στο εγχάρακτο αριθμητικό κείμενο στον τοίχο του διαδρόμου της Αγ. Τριάδας είναι ότι: περίπου στο 1550 π.Χ. οι Μινωίτες καταγράφουν μία κλασματική γεωμετρική πρόοδο με λόγο 3/2 που σε κανέναν άλλο λαό δεν συναντάται, παρά μόνο ύστερα από 11 αιώνες στα μαθηματικά του Ευκλείδη. 

Παράλληλα δε επιλύουν ένα σύνθετο μαθηματικό κλασματικό πρόβλημα.Τη χρονική περίοδο, γύρω στο 16ο αι., οι Μινωίτες, όπως παρατηρούμε αφενός από το εγχάρακτο αριθμητικό κείμενο της Αγ. Τριάδας με την κλασματική γεωμετρική πρόοδο, και αφετέρου από τις λογιστικές πινακίδες με το άθροισμα των μερικών συνόλων προκύπτει ότι είχαν ανακαλύψει σύνθετες μαθηματικές πράξεις. Το φαινόμενο αυτό μπορεί να χαρακτηρισθεί πρωτοποριακό στην παγκόσμια ιστορία των μαθηματικών (τουλάχιστο με τις μέχρι σήμερα γνωστές γραπτές πηγές).
 
http://www.ellinikoarxeio.com

Πύλη Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΣΕΠ)

Μια σημαντική διεύθυνση για τους μαθητές της Γ΄ Λυκείου πριν συμπληρώσουν το μηχανογραφικό τους. Δίνει ενημέρωση για κάθε σχολή-τμήμα ξεχωριστά μέσα από μια λίστα επιλογών, χωρισμένα ανά πεδίο.
Για να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του ΣΕΠ πατήστε εδώ

Μια βραβευμένη παρουσίαση Γεωμετρίας για την Α΄ Γυμνασίου

Μια ενδιαφέρουσα παρουσίαση της Γεωμετρίας στην Α΄ Γυμνασίου, από την συνάδελφο ΑΝΝΑ ΖΟΥΡΝΑ από το Κολέγιο Θεσσαλονίκης.

Το έργο αυτό βραβεύτηκε το 2010 από το Υπουργείο Παιδείας στα "Αριστεία και καινοτομία στην εκπαίδευση"

(ανανέωση συνδέσμου 6/9/2015) Για απευθείας αποθήκευση πατήστε εδώ.

Τα θέματα του διαγωνισμού "Θαλής" 2010-2011-Λύσεις-Σχέδιο Βαθμολόγηση

Επισυνάπτω τα θέματα του διαγωνισμού "Θαλή" της ΕΜΕ στις 30/10/2010
Κάντε κλικ εδώ τα βρήκαμε στον αγαπημένο μας ιστότοπο mathematica.gr όπου θα βρείτε και λύσεις ή υποδείξεις των θεμάτων, ενώ οι επίσημες λύσεις από την ΕΜΕ μπορείτε να τις δείτε εδώ. Όσο για την την βαθμολόγηση, το σχέδιο που έδωσε η ΕΜΕ κάντε κλικ για να το δείτε. Καλή επιτυχία σε όλους!

Εξεταστικά κέντρα διαγνωνισμό του "Θαλή"

Σε ποια σχολεία θα γίνουν οι εξετάσεις του διαγωνισμού της ΕΜΕ για τον "Θαλή" μπορείτε να τα δείτε εδώ για Αθήνα
Στην Ζάκυνθο ο διαγωνισμός θα πραγματοποιηθεί στο 2ο Γυμνάσιο, ημέρα Σάββατο και ώρα 9:00

Γεωμετρικοί τόποι και συμμετρίες Γεωμετρία Α΄ Λυκείου

Ένα ενδιαφέρον φυλλάδιο πάνω στους γεωμετρικούς τόπου και τις συμμετρίες (κεντρική και αξονική) για τη Γεωμετρία της Α΄ Λυκείου.

Υπάρχουν ερωτήσεις με κενά και χρήσιμες εργασίες πάνω στις συμμετρίες που θα μελετήσουν οι μαθητές στην Άλγεβρα της Α΄ Λυκείου και στην Κατεύθυνση της Β΄ Λυκείου.

Για απευθείας αποθήκευση πατήστε εδώ. 
Συμμετρίες - Γεωμετρικοί τόποι-υδατογράφημα

Όποιος θέλει να την συμμετρία μέσω προγραμμάτων και δυναμικά φύλλα μέσω του προγράμματος Geogebra, μπορεί να δει στην ιστοσελίδα του συναδέλφου Μαντζώλα Γιώργου

Ανάλυση - Συναρτήσεις - πεδίο ορισμού

Παρουσιάζω ένα φυλλάδιο στο Α΄ μέρος Ανάλυσης, με ερωτήσεις θεωρίας και κενά για απαντήσεις + ασκήσεις πάνω στην θεωρία.
Μάθημα 1ο: Συναρτήσεις (ορισμός)+ Πεδίο ορισμού
Μάθημα 2ο: Γραφικές παραστάσεις
Μάθημα 1ο - 2o - Ορισμός συνάρτησης - Πεδίο ορισμού-υδατογράφημα

Επαναληπτικά θέματα εξετάσεων Γ Λυκείου - ΕΜΕ

Επαναληπτικά Θέματα Μαθηματικών για τη Γ' τάξη του Λυκείου από την Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία (ΕΜΕ).
 
1. [Επαναληπτικά Θέματα Μαθηματικών Γ' Λυκείου (1ο μέρος)]-2012
2.[Επαναληπτικά Θέματα Μαθηματικών Γ' Λυκείου (2ο μέρος)]-2012 
3.[Επαναληπτικά Θέματα Μαθηματικών Γ' Λυκείου (3ο μέρος)]-2012  
4. [Επαναληπτικά Θέματα Μαθηματικών Γ' Λυκείου (1ο μέρος)]-2010
5. [Επαναληπτικά Θέματα Μαθηματικών Γ' Λυκείου (2ο μέρος)]-2010
6. [Επαναληπτικά Θέματα Μαθηματικών Γ' Λυκείου (3ο μέρος)]-2010
7. [Επαναληπτικά Θέματα Μαθηματικών Γ' Λυκείου (1ο μέρος)]-2008
8. [Επαναληπτικά Θέματα Μαθηματικών Γ' Λυκείου (2ο μέρος)]-2008
9. [Επαναληπτικά Θέματα Μαθηματικών Γ' Λυκείου (1ο μέρος)]-2006
10. [Επαναληπτικά Θέματα Μαθηματικών Γ' Λυκείου (2ο μέρος)]-2006
11. [Επαναληπτικά Θέματα Μαθηματικών Γ' Λυκείου (3ο μέρος)]-2006

Σχετικά με το όριο των απουσιών σχολικού έτους 2010-11

Η Υφυπουργός Παιδείας, Εύη Χριστοφιλοπούλου, υπέγραψε εγκύκλιο που αποστέλλεται προς όλα τα σχολεία της χώρας, σχετικά με το ζήτημα που έχει ανακύψει για το όριο απουσιών των μαθητών.

Η εγκύκλιος ορίζει ό,τι ίσχυε μέχρι πρόπερσι, δηλαδή το όριο των απουσιών σε 64 δικαιολογημένες και 50 αδικαιολόγητες.

Δεν συντρέχουν, πλέον, οι λόγοι για την έκτακτη προσαύξηση του 30%, που ίσχυσε ειδικά και μόνο για τη περσινή σχολική χρονιά, εξαιτίας των αυξημένων απουσιών από τα κρούσματα του ιού την νέας γρίπης Η1Ν1.

Πίνακας Απουσιών - Δικαιολογημένες - Αδικαιολόγητες

Γυμνάσια
50- 64

Εσπερινά Γυμνάσια
50- 80

ΓΕ.Λ.
64- 50

Εσπερινά ΓΕ.Λ.
80- 50

ΕΠΑ.Λ.
64- 50

Εσπερινά

ΕΠΑ.Λ.
80- 50

ΕΠΑ.Σ.
40- 40

Πηγή: Υπουργείο Παιδείας

Οι μέλισσες μας βοηθούν να λύσουμε πολύπλοκα μαθηματικά προβλήματα

Την εκπληκτική δυνατότητα των μελισσών να δίνουν τη λύση σε πολύπλοκα μαθηματικά προβλήματα, κάνοντας υπολογισμούς πιο γρήγορα και από ηλεκτρονικούς υπολογιστές, κατέδειξε Βρετανική έρευνα.

Οι ερευνητές του πανεπιστημίου του Λονδίνου διαπίστωσαν ότι οι μέλισσες μαθαίνουν να πετούν ακολουθώντας τη συντομότερη δυνατή διαδρομή ανάμεσα στα λουλούδια που έχουν προηγουμένως ανακαλύψει με τυχαία σειρά, με τον τρόπο αυτό ουσιαστικά «λύνοντας» το λεγόμενο «πρόβλημα του περιοδεύοντος πωλητή», ένα διάσημο και δυσεπίλυτο γρίφο στον χώρο των οικονομικών και των μαθηματικών.

Στο πρόβλημα αυτό, ένας πωλητής, καλείται να βρει τη συντομότερη δυνατή διαδρομή ανάμεσα σε όλους τους προορισμούς που πρέπει να επισκεφτεί. Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές λύνουν το πρόβλημα συγκρίνοντας το μήκος όλων των πιθανών διαδρομών και επιλέγοντας τον πιο σύντομο. Όμως οι μέλισσες φαίνεται να κάνουν ουσιαστικά το ίδιο πράγμα κάθε μέρα, χωρίς καν τη βοήθεια υπολογιστή, απλώς με ένα εγκέφαλο που δεν είναι μεγαλύτερος από ένα σπόρο φυτού.

Όπως είπαν οι επιστήμονες, καθημερινά οι μέλισσες ξεκινούν να επισκεφτούν μια πληθώρα λουλουδιών σε διάφορες τοποθεσίες και, επειδή θέλουν να κάνουν εξοικονόμηση ενέργειας για το πέταγμά τους, «υπολογίζουν» μια διαδρομή που τους επιτρέπει να βρίσκονται στον αέρα το ελάχιστο δυνατό χρονικό διάστημα.

Χρησιμοποιώντας τεχνητά άνθη, συνδεμένα με υπολογιστές, οι ερευνητές έδειξαν ότι οι μέλισσες δεν χαράζουν μια πορεία απλώς με βάση την τυχαία σειρά που βρήκαν προηγουμένως τα λουλούδια, αλλά πάνε από λουλούδι σε λουλούδι ακολουθώντας συγκεκριμένο «σχέδιο», που τους επιτρέπει να πετάνε όσο γίνεται λιγότερο.

Αφού εντοπίσουν τις θέσεις των λουλουδιών, στη συνέχεια οι μέλισσες επιστρέφουν σε αυτά έχοντας μάθει -με μυστηριώδη τρόπο- να ακολουθούν πια τον καλύτερο δυνατό δρόμο, δηλαδή τον πιο σύντομο, ώστε να εξοικονομούν χρόνο και ενέργεια.

«Παρά τους μικροσκοπικούς εγκεφάλους τους, οι μέλισσες είναι ικανές για εντυπωσιακά κατορθώματα στη συμπεριφορά τους. Πρέπει να καταλάβουμε με ποιο τρόπο μπορούν να λύσουν το πρόβλημα του περιοδεύοντος πωλητή χωρίς κομπιούτερ» δήλωσε ο υπεύθυνος της έρευνας.

Οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι μια τέτοια ανακάλυψη θα μπορούσε να βοηθήσει και τους ανθρώπους σε διάφορα πρακτικά προβλήματα, όπως στην καλύτερη ρύθμιση της κυκλοφορίας σε ένα δίκτυο (π.χ. κυκλοφοριακό) ή στην εκτεταμένη αλυσίδα τροφοδοσίας μιας επιχείρησης και θέλει να εξοικονομήσει χρόνο και χρήμα στις μετακινήσεις.

Evariste Galois, μια σύντομη ζωή (21 χρόνια) και το μεγαλειώδες έργο του

Αν και σκοτώθηκε στα 21 του, άφησε πλούσια παρακαταθήκη στα μαθηματικά! Η σύντομη ζωή
και το μεγαλειώδες έργο του δίνεται στο αρχείο που επισυνάπτεται.
Η βιογραφία του είναι του είναι αρκετά ενδιαφέρουσα, θα μπορούσε να γίνει στον κινηματογράφο μια όμορφη ταινία, αφού πρόλαβε αυτά τα λίγα χρόνια ζωής, να φυλακιστεί, να περάσει από σανατόριο, να μονομαχήσει, να επαναλάβει μια χρονιά στο σχολείο, απορρίφτηκε από όλα τα Πανεπιστήμια της χώρας του, και το χειρότερο, δεν πρόλαβε να πείσει για τις Μαθηματικές του γνώσεις. Τελικά οι θεωρίες του Galois χρησιμοποιούνται στην κβαντική μηχανική, αλγεβρικών και γραμμικών δομών, ενώ η Θεωρία Galois επιτρέπει τον «κομψό» χειρισμό πολυωνύμων με λίγες αλγεβρικές πράξεις. Η θεωρία αυτή επέτρεψε την σύνδεση της άλγεβρας και της γεωμετρίας, ενώ συνέβαλε και στη μετάβαση από την κλασσική στη μοντέρνα άλγεβρα. Στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, τμήμα Μαθηματικό, διδάσκεται ένα μάθημα που ονομάζεται Άλγεβρα Galois (Άλγεβρα Β).

Θέματα εξετάσεων Β Λυκείου (ημερήσια, εσπερινά, επαναληπτικά)

Τα θέματα των εξετάσεων της Β Λυκείου από ημερήσια, εσπερινά και επαναληπτικά.
Πατήστε εδώ

Ωριαία εξέταση στους μιγαδικούς

Παρουσιάζω μια ωριαία εξέταση πάνω στους μιγαδικούς αριθμού. Η δεύτερη άσκηση είναι δική μου σύνθεση, επιμέλεια και παρουσίαση, φυσικά η μορφή, ιδέα και η λύση υπάρχει στο βιβλίο.
1η Ωριαία εξέταση στους μιγαδικούς αριθμούς

Τα θέματα εξετάσεων ομαδοποιημένα ανά κεφάλαιο / Γεωμετρία / Β΄ Λυκείου /

Ένα χρήσιμο αρχείο με τα θέματα εξετάσεων ομαδοποιημένα ανά κεφάλαιο.
Μπορείτε να τα δείτε από τον παρακάτω σύνδεσμο εδώ

Φυλλάδιο θεωρίας + ασκήσεων / Γεωμετρία Β Λυκείου / (ΚΕΕ)

Ένα απαραίτητο αρχείο για όλους τους μαθητές της Β΄ Λυκείου, περιέχει:
* Ερωτήσεις Σωστό Λάθος
* Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής
* Ερωτήσεις συμπλήρωσης κενών
* Ερωτήσεις αντιστοίχησης
* Ερωτήσεις διάταξης
* Ερωτήσεις ανάπτυξης
* Κριτήρια αξιολόγησης (τεστ)
Όλα αυτά μπορούμε να τα βρούμε εδώ πατήστε το κουμπί "Click here to start download.."